Những tỉ phú nông dân
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên và đoàn công tác vào ngày 18.3 có cuộc làm việc với một số đơn vị tại TP.HCM về vấn đề sản xuất thuốc, vắc xin, sinh phẩm y tế.Tại cuộc làm việc, ông Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo (Bộ Y tế) cho biết, trong lĩnh vực khoa học công nghệ, ngành y tế đang triển khai ba tổ hợp. Trong đó tổ hợp thứ ba là phát triển công nghệ sinh học, đây là một trong những ưu tiên hàng đầu mà ngành y tế tập trung.Đó là công nghệ nghiên cứu và sản xuất vắc xin, bao gồm sinh phẩm chẩn đoán, sinh phẩm điều trị. Với mục tiêu phát triển vắc xin thế hệ mới và sinh phẩm chẩn đoán, thuốc sinh học để phòng ngừa, điều trị các loại bệnh, đặc biệt là bệnh truyền nhiễm, các bệnh phức tạp. "Trước đây vắc xin với quan điểm là để phòng bệnh, còn hiện nay tiếp cận vắc xin là để điều trị, nhất là các bệnh mà thuốc tân dược hoặc phương pháp điều trị khác thất bại, không có hiệu quả. Như vậy, việc phát triển công nghệ sinh học, đặc biệt là công nghệ vắc xin hết sức quan trọng", ông Nguyễn Ngô Quang nói.Cũng theo ông Nguyễn Ngô Quang, trên thế giới có rất nhiều công nghệ sản xuất vắc xin nhưng hiện công nghệ mới (mRNA) dần thay thế công nghệ truyền thống. Ngành y tế Việt Nam xác định tập trung vào công nghệ mới, đặc biệt là để sản xuất vắc xin để điều trị."Sau 20 năm, Việt Nam đã có 8 trung tâm nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng vắc xin. Cùng với đó có các nghiên cứu ở cộng đồng, bệnh viện. Hệ thống quản lý phát triển vắc xin của Việt Nam cũng đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận. Việt Nam đã nghiên cứu, sản xuất 11/12 vắc xin phục vụ cho chương trình tiêm chủng mở rộng. Việt Nam cũng đã tiến hành gần 30 nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng vắc xin theo tiêu chuẩn quốc tế và dần làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin tiên tiến. Hội đồng đạo đức của Bộ Y tế cũng được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) công nhận", ông Nguyễn Ngô Quang chia sẻ.Tuy nhiên, ông cũng nhìn nhận những khó khăn. Theo đó, phát triển vắc xin bao giờ cũng đòi hỏi đầu tư rất lớn, trang thiết bị đồng bộ và chuyên sâu, đội ngũ nhân lực trình độ cao. Mặt khác, nghiên cứu an toàn miễn dịch, đặc biệt là hiệu quả bảo vệ của vắc xin với thời gian có thể kéo dài 10 - 15 năm. Ngoài ra, việc chuyển giao công nghệ và sở hữu bản quyền cũng còn là thách thức. Chính vì vậy, Bộ Y tế đã ban hành 5 chương trình, trong đó có chương trình riêng cho nghiên cứu, sản xuất vắc xin, là cơ sở giúp cho các đơn vị phối hợp triển khai trên cơ sở nền tảng công nghệ thông minh. Trong năm 2025, ngành ưu tiên cho 4 dự án khoa học công nghệ đột phá, trong đó có dự án nghiên cứu, chuyển giao công nghệ vắc xin, đặc biệt là vắc xin công nghệ mRNA. Ông Nguyễn Ngô Quang cam kết, Bộ Y tế sẽ tạo điều kiện tối đa cho các đơn vị hợp tác quốc tế phát triển nghiên cứu, sản xuất vắc xin. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, không phải khi dịch xảy ra mới tiêm phòng vắc xin, mà cần một chiến lược dài hạn và nền tảng khoa học công nghệ vững chắc. Đó là chủ động dự báo, chủ động nghiên cứu sản xuất các loại vắc xin mới để sẵn sàng tiêm ngừa, để dịch bệnh không xảy ra, hạn chế nguy cơ cao nhất xảy ra dịch. Đó là mục tiêu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân."Ngành y tế thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, trong đó có trọng điểm, xây dựng nội lực để sản xuất vắc xin, thuốc sinh học, thuốc chống ung thư… để có sản phẩm hàng đầu, chất lượng cao", Thứ trưởng Bộ Y tế nói.Cũng theo Thứ trưởng Bộ Y tế, hiện nay Việt Nam có trên 100 triệu dân và ý thức chăm sóc sức khỏe, phòng chống bệnh tật của người dân rất cao. Trong đó, một trong những giải pháp chăm sóc sức khỏe ban đầu, dự phòng bệnh truyền nhiễm là tiêm vắc xin. "Bộ Y tế đánh giá cao nỗ lực của các tổ chức nghiên cứu đã không ngừng tìm kiếm mô hình hợp tác mới, sáng tạo để đưa Việt Nam đến gần hơn mục tiêu tự chủ trong sản xuất vắc xin. Đảm bảo nguồn cung ứng ổn định và chất lượng cao", Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nói.Ông Tuyên yêu cầu các đơn vị trong nước phát triển đội ngũ chất lượng cao, thúc đẩy nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng xây dựng một hệ thống quản lý chất lượng đạt chuẩn quốc tế. Đây là yếu tố cốt lõi để Việt Nam không chỉ sản xuất vắc xin cho nhu cầu sản xuất trong nước mà còn vươn ra quốc tế.Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, hiện Việt Nam đang tiêm 10 loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Theo lộ trình đề ra, đến năm 2030 sẽ thêm 4 loại vắc xin vào chương trình. Do vậy, sản xuất vắc xin trong nước cần đáp ứng được tất cả các vắc xin này.Có gì ở 'quán cô gái' bán mỗi ngày một món khiến hẻm ở TP.HCM đông vui?
Để trả lời những câu hỏi trên, phó giáo sư - tiến sĩ - bác sĩ Leana Wen, Đại học George Washington (Mỹ) cho biết, khi tiêu thụ cà phê ở mức độ vừa phải - cụ thể là từ 2 tới 4 tách mỗi ngày - sẽ mang lại nhiều tác động tích cực tới sức khỏe. Trong nghiên cứu năm 2024 tại Anh, nguy cơ mắc nhiều bệnh tim mạch chuyển hóa mới đã giảm hơn 48% ở những người uống 3 tách cà phê mỗi ngày, so với những người không uống hoặc uống ít hơn 1 tách mỗi ngày. Cũng theo một nghiên cứu lớn năm 2022, tỷ lệ tử vong sớm giảm mạnh nhất ở những người uống từ 2 đến 3 tách cà phê mỗi ngày. Điều thú vị là nghiên cứu này phát hiện ra rằng việc tiêu thụ cà phê xay làm giảm nguy cơ tử vong sớm nhiều nhất (27%). Cà phê hòa tan có tác động ít hơn (11%). Uống nhiều cà phê - thực chất là tiêu thụ quá nhiều caffeine - có thể gây ra tình trạng tim đập nhanh, lo lắng, bồn chồn và khó ngủ. Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, 400 miligam caffeine mỗi ngày là an toàn cho hầu hết người lớn. Đây là lượng caffeine xấp xỉ trong 4 cốc cà phê pha sẵn 8 ounce (khoảng 236 ml). Có nhiều người uống quá lượng này nhưng không gặp phải tác dụng phụ nào. Tuy nhiên, những ai khó ngủ hoặc gặp các vấn đề sức khỏe khác có thể là do tiêu thụ quá nhiều caffeine.Lượng caffeine cũng khác nhau ở những thức uống thông dụng khác, mọi người cần biết để cân nhắc khi dùng. Một tách espresso 1 ounce (khoảng 30 ml) chứa khoảng 60-70 miligam caffeine. Một tách trà đen thường sẽ có 40-50 miligam caffeine. Trà xanh và trà trắng chứa ít caffeine hơn.“Một loại đồ uống mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây là nước tăng lực. Nó có thể chứa một lượng lớn caffeine, 200 hoặc thậm chí 300 miligam trong một khẩu phần. Mọi người nên nắm rõ tổng lượng caffeine và các thành phần khác mà bản thân tiêu thụ trong ngày ở tất cả các loại đồ uống. Ví dụ, soda và nước tăng lực có thể chứa nhiều đường bổ sung, cùng với các hóa chất khác không tốt cho sức khỏe”, bà Leana lưu ý. Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ khuyến cáo trẻ em dưới 12 tuổi không nên tiêu thụ caffeine. Trẻ em từ 12 đến 18 tuổi không nên tiêu thụ quá 100 miligam caffeine mỗi ngày.Phụ nữ mang thai cũng nên thận trọng khi tiêu thụ caffeine. Theo Học viện Sản phụ khoa Mỹ, lượng caffeine dưới 200 miligam mỗi ngày không gây sảy thai hay sinh non; do đó nên hạn chế lượng caffeine tiêu thụ dưới mức này trong thời kỳ mang thai. Bên cạnh đó, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, lượng caffeine nhỏ có thể truyền từ mẹ sang con, nhưng lượng caffeine dưới 300 miligam mỗi ngày sẽ an toàn cho phụ nữ đang cho con bú.Ngoài ra, một số đối tượng khác cần thận trọng khi dùng cà phê, caffeine, gồm: Người có bệnh nền về tim, người sử dụng thuốc (một số loại thuốc tuyến giáp và thuốc chống trầm cảm), người khó ngủ. Những người đang gặp các vấn đề về sức khỏe nói chung cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Đối với những người không uống được cà phê mà thay bằng trà hoặc các thức uống có chứa caffeine khác, bà Leana cho rằng không có gì chắc chắn là điều đó sẽ mang lại lợi ích tương tự như khi dùng cà phê.Theo bà Leana, không phải tất cả mọi người đều cần uống cà phê. Ở người lớn, cà phê có thể mang lại một số lợi ích cho sức khỏe nếu uống ở mức độ vừa phải. Mọi người cần phải nhận thức được tổng lượng caffeine mà họ hấp thụ và có những người - đặc biệt là trẻ nhỏ - thực sự không nên tiêu thụ caffeine.
Mẹ một con Ye Jin, Shin Hye nâng tầm vẻ ngoài nhờ kiểu áo sơ mi
Trong một nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện nguyên nhân ung thư hay di căn đến phổi mà không phải các vị trí khác trên cơ thể. Các nhà khoa học tin rằng câu trả lời nằm ở mức aspartate cao, theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ).Aspartate là một loại a xít amin có khả năng giúp tế bào ung thư phát triển mạnh trong phổi. "Chúng tôi phát hiện nồng độ aspartate trong phổi của những con chuột và bệnh nhân ung thư vú cao hơn những trường hợp không bị ung thư", nhà khoa học Ginevra Doglioni, người dẫn đến nghiên cứu tại Trung tâm Sinh học Ung thư của Viện Công nghệ Sinh học Flemish (Bỉ), cho biết.Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã kiểm tra tế bào từ khối u ung thư phổi. Họ phát hiện các a xít amin aspartate đã kích hoạt các cơ chế di truyền khiến ung thư phát triển mạnh hơn. Trên thực tế, aspartate được cơ thể sử dụng một cách tự nhiên để tạo ra protein. Chúng thường chỉ xuất hiện ở mức rất thấp trong máu. Thế nhưng, ở chuột và bệnh nhân ung thư di căn phổi thì aspartate tồn tại trong phổi với nồng độ cao.Về cơ bản, aspartate kích hoạt một protein bề mặt của tế bào ung thư và tạo ra phản ứng dây chuyền làm tăng khả năng thích nghi của tế bào ung thư. Nhờ đó, chúng sẽ phát triển nhanh hơn. Kết quả nghiên cứu được công bố trên chuyên san Nature.Nhóm nghiên cứu tin rằng những phát hiện mới này có thể dẫn đến những đột phá quan trọng giúp ngăn ngừa ung thư di căn đến phổi. Ngoài ra, họ cũng cho biết một số loại thuốc hiện tại có thể can thiệp vào quá trình di căn. Điều này mở ra hy vọng ngăn ngừa ung thư lan đến phổi, ngay cả khi tế bào bệnh đã lan đến các bộ phận khác của cơ thể.Các dấu hiệu cảnh báo ung thư di căn đến phổi là ho dai dẳng, khó thở, đau ngực, khàn giọng, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân hay viêm phổi, viêm phế quản tái phát thường xuyên. Khi phát hiện các triệu chứng này, người bệnh cần sớm đến bệnh viện kiểm tra, theo Healthline.
Ngày 26.2, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM nhận được hai giải thưởng Thành tựu y khoa Việt Nam 2024, đây là sự ghi nhận những đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực chuyển đổi số y tế và nâng cao chất lượng quản lý bệnh viện.Theo đó, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM được trao giải nhì với ứng dụng SNOMED CT. Đây là hệ thống thuật ngữ lâm sàng điện tử được mã hóa theo chuẩn quốc tế, giúp chuẩn hóa dữ liệu bệnh án. Bệnh viện đã tiên phong ứng dụng SNOMED CT, góp phần tối ưu hóa quá trình điều trị và tăng cường khả năng liên kết thông tin y tế giữa các cơ sở khám chữa bệnh.Tại bệnh viện, SNOMED CT đã được ứng dụng từ tháng 8.2022, giúp chuẩn hóa dữ liệu bệnh án điện tử tại 29 khoa lâm sàng. Nhờ đó, bệnh viện đã chuẩn hóa thành công hơn 60 mẫu bệnh án. Đồng thời, nâng cao tính nhất quán của dữ liệu, hỗ trợ chẩn đoán chính xác và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ thông tin y tế trên toàn quốc.Với công trình y tế đoạt giải ba là "Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và triển khai hiệu quả công tác dược bệnh viện", nhờ ứng dụng này Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thuốc, đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Hệ thống quản lý thuốc tích hợp vào bệnh án điện tử từ năm 2017 đồng bộ quy trình từ cung ứng đến sử dụng, giúp giảm thiểu sai sót, rút ngắn thời gian xử lý thông tin, tối ưu hóa dự trữ thuốc và hỗ trợ dược lâm sàng...PGS-BS Nguyễn Hoàng Bắc, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ:“Hai giải pháp y tế thông minh được vinh danh tại giải thưởng Thành tựu Y khoa 2024 là sự ghi nhận cho những nỗ lực không ngừng của bệnh viện trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với các cơ sở y tế khác trên toàn quốc, vì mục tiêu chung là nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng.” Giải thưởng Thành tựu Y khoa Việt Nam 2024 được tổ chức lần thứ 5, là sự kiện danh giá nhằm tôn vinh những thành tựu y học xuất sắc trên toàn quốc. Chủ đề của giải thưởng năm nay là “Y tế thông minh”, hưởng ứng xu hướng chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và tối ưu hóa quy trình chăm sóc sức khỏe. Năm nay, có 68 sản phẩm đăng ký tham gia từ 34 đơn vị y tế, sau quá trình sơ tuyển, 27 sản phẩm được chọn vào vòng bình chọn cuối cùng. Trong đó, 20 thành tựu y khoa xuất sắc nhất được vinh danh và trao giải.
